Een veelvoorkomende klacht bij dalende buitentemperaturen en het verhogen van de thermostaat is tocht. In dit artikel bespreek ik het onderwerp tocht, dat vaak als onaangenaam wordt ervaren in woon- en werkomgevingen. Hierbij hanteer ik de termen thermisch comfort en thermische behaaglijkheid om dit verschijnsel professioneel te duiden.
Wat is thermische behaaglijkheid :
Thermische behaaglijkheid verwijst naar de mate waarin mensen het thermisch binnenklimaat, oftewel de temperatuur, als aangenaam ervaren. Dit begrip omvat niet uitsluitend de luchttemperatuur, maar ook andere factoren die ons gevoel van comfort beïnvloeden, zoals luchtsnelheid (bijvoorbeeld wind), stralingswarmte (zoals warmte van de zon of verwarming) en luchtvochtigheid (LV). Deze factoren bepalen in belangrijke mate hoe comfortabel wij ons voelen, zowel binnen als buiten. Een veelvoorkomend voorbeeld hiervan is het fenomeen van de ‘gevoelstemperatuur’. Wanneer de buitentemperatuur bijvoorbeeld -5°C bedraagt en er geen wind is, kan dit als minder koud aanvoelen. Echter, bij een lichte oostelijke wind van ongeveer 2 Beaufort daalt de gevoelstemperatuur naar -12°C, terwijl de werkelijke temperatuur nog steeds -5°C blijft. Een soortgelijk principe kan worden waargenomen in een sauna: wanneer water op hete kolen wordt gegoten, lijkt de temperatuur te stijgen, terwijl in werkelijkheid de luchttemperatuur constant blijft en enkel de luchtvochtigheid toeneemt.
Het fenomeen van thermische behaaglijkheid is ook van toepassing in woonhuizen of op werkplekken. Er wordt gesproken van thermische behaaglijkheid wanneer de temperatuur in een ruimte op zichzelf acceptabel is, maar bepaalde delen van het lichaam desondanks te sterk afkoelen of juist opwarmen. Dit afkoelen wordt doorgaans ervaren als tocht, wat het gevoel van comfort negatief kan beïnvloeden.
Tocht of thermisch discomfort :
Het ervaren van tocht is niet uitsluitend het resultaat van een raam of deur die niet correct sluit. Tocht kan tevens worden waargenomen als een gevoel, wat in bouwkundige termen wordt aangeduid als koudeval. Koudeval ontstaat wanneer de buitentemperatuur daalt, waardoor het glas in de gevel afkoelt. Hierdoor zakt koude lucht naar beneden terwijl warme lucht stijgt. Dit resulteert in een situatie waarbij uw bovenlichaam aangenaam warm aanvoelt, maar uw voeten koud blijven. Dit fenomeen staat ook bekend als een verticale temperatuurgradiënt. Een overmatige luchtstroom, bijvoorbeeld veroorzaakt door ventilatieroosters of enkelglas, kan eveneens tochtklachten veroorzaken.
Het is echter van groot belang om uw woning of werkplek goed te blijven ventileren, aangezien onvoldoende ventilatie andere problemen kan veroorzaken die het comfort negatief beïnvloeden. Een nuttige tip is om, indien u de thermostaat hoger instelt, enkele ventilatieroosters tijdelijk te sluiten voor een beter binnenklimaat.
Oorzaken van tocht veroorzaakt door luchtstromingen:
- Luchtstromen via ventilatieroosters
- Luchtstromen door het ventilatiesysteem, al dan niet in combinatie met ventilatieroosters
- Luchtinfiltratie als gevolg van onvoldoende afdichting van ramen en deuren
Oorzaken van tocht door stralingstemperatuurverschillen:
- Onvoldoende isolerende eigenschappen van glas (bijvoorbeeld enkelglas of oudere thermopane beglazing)
- Ontbrekende of inadequate spouwmuurisolatie
- Aanwezigheid van koudebruggen of warmtelekken, vaak voorkomend bij gevelkozijnen (zie ook onze pagina over kanaalplaatinspectie)
- Een te lage vloertemperatuur, wat kan bijdragen aan een gevoel van tocht
- Een te laag ingestelde thermostaat, wat het comfortniveau negatief beïnvloedt